Van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) verscheen dinsdag 10 november het kabinetsadvies “Applaus is niet genoeg”. Volgens de RVS is het hoog tijd dat de maatschappij, maar vooral ook werkgevers, toezichthouders, de Rijksoverheid, vakbonden en beroepsverenigingen anders tegen zorgwerkers gaan aankijken. Er moet iets gebeuren in de zorg, anders blijft de uitstroom van personeel doorgaan. Dat kan, aldus de RVS, door onder meer het startsalaris te verhogen. Op dit moment verdienen startende verzorgenden zo weinig dat ze nauwelijks in hun dagelijks levensonderhoud kunnen voorzien. Het startsalaris van een verzorgende, die 22 uur per week werkt, ligt met 1141,20 euro bruto maar 25 euro boven het bruto-inkomen van 1115,94 euro dat volgens berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) echt nodig is om fatsoenlijk van te kunnen leven. RVS noemt het onverteerbaar dat 43% van de nieuwe zorgverleners de zorg alweer binnen twee jaar verlaat omdat zij waardering en erkenning missen. Dat is betreurenswaardig en volgens de Raad niet nodig. 

Applaus is niet genoeg
In dit advies heeft de RVS onderzocht wat ervoor nodig is om te zorgen dat zorgverleners hun werk goed kunnen en blijven doen. Op basis hiervan doet de RVS aanbevelingen om knelpunten die bijdragen aan de uitstroom van zorgverleners te verhelpen.

Hierbij richt de Raad zich tot werkgevers en werkgeversorganisaties, maar ook tot andere partijen zoals zorgverzekeraars, beroeps- en brancheverenigingen, en de Rijksoverheid. Het voorkomen van de uitstroom van zorgverleners vraagt volgens de Raad bij uitstek om een gezamenlijke benadering.

De RVS hoopt met dit advies een bijdrage te leveren aan de maatschappelijke discussie over zorgen in een krappe arbeidsmarkt. De Raad belicht deze opgave als een probleem dat vraagt om een brede, integrale benadering.

Oplossingen
RVS noemt het een structureel probleem, voor de hele samenleving. Het vraagt structurele verbeteringen. Soms in het inkomen: met name voor verzorgenden is het gezien hun startsalaris en het werken op piekuren lastig om economisch zelfstandig te zijn. Daar ligt een taak voor overheid en werkgevers. Maar er is meer. Waardering en erkenning gaan ook over werkdruk, werktijden en scholing. Het gaat met andere woorden om perspectief op een zinvolle loopbaan. Om zeggenschap over de zorg, om invloed op de wijze van roosteren, om betrokkenheid bij de werkindeling, om tijd voor reflectie en herstel. Dat gaat allemaal niet vanzelf. Zo vraagt het creëren van meer betrokkenheid van medewerkers bij roostering en werkindeling om ausdauer, elke dag weer.

Zeggenschap
De RVS signaleert dat zorgwerkers van betekenis willen zijn voor de patiënt, maar dat ze de zeggenschap missen om hier invulling aan te geven. De Raad constateert dat vooral verpleegkundigen en verzorgenden tijd missen voor de patiënt en tijd voor eigen reflectie en herstel. “Werkgevers zouden hun zorgverleners meer inspraak en zeggenschap moeten geven over belangrijke aspecten van het werk zelf, zoals werktijden en de wijze van roosteren.”

Rapport
Download hier het RVS-rapport 'Applaus is niet genoeg' (pdf)