Wijkverpleegkundigen komen vaak eenzaamheid tegen onder oudere cliënten. Daarom hebben zij een richtlijn opgesteld over dit thema. De belangrijkste aanbeveling: ‘Praat met je cliënt die lijdt aan eenzaamheid.’ Naar verwachting zal beroepsvereniging V&VN de richtlijn in november autoriseren. Omdat wijkverpleegkundigen het soms ingewikkeld vinden het gesprek over eenzaamheid te voeren, is er ook een handreiking opgeleverd. Daarin worden tips gegeven om met simpele aanleidingen het gesprek te beginnen, zoals het wijzen naar een foto of vragen naar iemands kinderen.
Geen ziekte
Rob van der Sande, lector eerstelijnszorg aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN): 'Omdat in inventarisaties onder wijkverpleegkundigen eenzaamheid elke keer weer in de top-drie staat, was dit een van de eerste thema’s die in aanmerking kwamen voor een richtlijn.’ In de werkgroep die werd geformeerd, namen wijkverpleegkundigen, eerstelijnsverpleegkundigen en verzorgenden het voortouw, ondersteund door wetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘Dit is geen ziekte die je met een pipetje kunt vaststellen’, vat Van der Sande samen.
Wat helpt?
Er bestaan vele tientallen interventies. Denk aan het stimuleren van contacten of bezigheden, zoals een computercursus of cursus sociale vaardigheden. Maar op de onderzoeksvraag welke interventies betrouwbaar zijn, kwam geen bevredigend antwoord. Van der Sande: ‘We vonden in de wetenschappelijke literatuur geen enkele goede studie die uitsluitsel kon geven over de effectiviteit.' ‘De 142 studies die we geanalyseerd hebben, zijn als een schot hagel’, zegt Van der Sande.
Praten helpt
Gelukkig laat de richtlijn wijkverpleegkundigen niet met lege handen achter. Want praten helpt, is de boodschap. ‘Ook als er geen bewijs is, kan praten zinvol zijn’, licht de projectleider toe. ‘Praat met je cliënt die lijdt aan eenzaamheid over zijn of haar probleem. Als je ziet dat mensen ergens last van hebben, ga je het gesprek aan. Daar is geen wetenschappelijke onderbouwing voor nodig; dat behoort gewoon tot goede zorg.’ Wijkverpleegkundigen mogen best de tijd nemen voor zo’n gesprek, werd in een budget-impactanalyse berekend. Denk aan drie à vier korte gesprekken per cliënt, of twee keer een half uur.
bron: ZonMw, Mediator 43