Sinds 26 september ligt het boek ‘Naasten’ in de winkels. Het is een graphic novel, een beeldverhaal, over wat het voor mensen betekent om te zorgen voor iemand dichtbij die ernstig ziek is en binnenkort komt te overlijden. Dit beeldverhaal is een unieke samensmelting van de resultaten van het interviewonderzoek van Maaike Haan van het Radboudumc en het werk van twee tekenaars, Melanie Kranenburg en Niek van Ooijen, afstuderende studenten van ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Zwolle. Het boek is mogelijk gemaakt door het ZonMw-Palliantieproject 'De mantel der liefde verbeeld. De ontwikkeling van een graphic novel over mantelzorg in de palliatieve fase als bron voor publiekseducatie'. Je volgt in het boek afwisselend Geert die zorgt voor zijn vrouw met uitgezaaide kanker en Eva die zorgt voor haar vader met COPD. 

Twee verhaallijnen
Het boek bevat een verhaallijn over kanker en een over COPD. Als lezer volg je afwisselend Geert die zorgt voor zijn vrouw met uitgezaaide kanker en Eva die zorgt voor haar vader met COPD. De verhalen van Geert en Eva illustreren hoe ingewikkeld en confronterend het soms kan zijn, hoeveel druk het kan geven om voor de laatste keer het goede te doen voor de ander – maar ook hoe liefdevol, mooi en dankbaar dit zorgen kan zijn.

Verwachtingen rond mantelzorg
Uit de interviews met mantelzorgers blijkt dat mantelzorgers voortdurend het gevoel hebben dat ze beschikbaar moeten zijn voor de ander en de zorg en het regelen maar moeilijk los kunnen laten. Daarin spelen allerlei verwachtingen mee; over wat hoort en wat goed is om te doen voor je stervende naaste. Vanuit liefde bijvoorbeeld, of omdat je ouders vroeger voor jou zorgden, of omdat je nog maar één kans hebt om iets voor de ander te doen – ook als je eigenlijk doodmoe bent. Deze gedachte laat mantelzorgers nooit los. Even weggaan uit de situatie is dan ook niet per se de oplossing. Ook de hulp van professionals die zorgtaken overnemen neemt dat gevoel vaak niet weg.

Ervaringen via strips zichtbaar maken
 ‘Naasten’ is niet bedoeld als informatief boek of handleiding ‘zo zorg je voor iemand’. Het wil een inkijk geven in wat het voor mantelzorgers kan betekenen om te zorgen voor iemand die binnenkort komt te overlijden. Het boek past binnen de beweging van ‘graphic medicine’, waarin men via strips ideeën en ervaringen van ziekte en gezondheid meer zichtbaar, begrijpelijk en bespreekbaar probeert te maken in onderwijs en patiëntenzorg.

Treffend beeldverhaal
‘Naasten’ was voor de tekenaars de meesterproef, het afstudeerproject. Melanie en Niek namen ieder één verhaallijn voor hun rekening. 

(bron: ZonMw project 'De mantel der liefde verbeeld')